Ο ιδρυτής Δημήτριος Παπαχαραλάμπους

Ο ιδρυτής της Βιβλιοθήκης Ναυπάκτου Δημήτριος Παπαχαραλάμπους υπήρξε μία από τις περισσότερο εξέχουσες και δημοφιλείς προσωπικότητες του τόπου. Χάρη στα πολλαπλά του προσόντα, το επιχειρηματικό του δαιμόνιο και την απαράμιλλο αγάπη για την πατρίδα του αναδείχθηκε ο μεγαλύτερος ευεργέτης της Ναυπάκτου. Τα λαμπρά έργα, που κληροδότησε στο Ναυπακτιακό λαό, μένουν αθάνατο μνημείο πολιτισμού. 

Γεννήθηκε το 1885 στη Χόμορη Ναυπακτίας. Είκοσι δύο χρονών μετανάστευσε στην Αμερική, για να αναζητήσει διέξοδο από τη φτώχεια. Στη Νέα Υόρκη ασχολήθηκε με διάφορες μικροεργασίες για μία πενταετία. Το 1912 επέστρεψε στην Ελλάδα για να εκπληρώσει τα στρατιωτικά του καθήκοντα και έλαβε μέρος στους Βαλκανικούς πολέμους. Το 1914, αφού παντρεύτηκε την Βασιλική Ανδρεοπούλου, έφυγε πάλι για το νέο κόσμο. Σταμάτησε για λίγο στον Καναδά, για να καταλήξει πάλι στη Νέα Υόρκη, όπου σε κεντρικό δρόμο άνοιξε ανθοπωλείο. Χάρη στη 50ετή συνεχή σκληρή εργασία κατάφερε να δημιουργήσει μία σεβαστή περιουσία.

Οι φυσικές του αρετές και η απεριόριστη αγάπη για το τόπο του τον οδήγησαν να διαθέσει ένα μεγάλο μέρος των χρημάτων του σε κάθε είδους αγαθοεργό δράση. Τα σημαντικότερα από τα έργα του στη πόλη μας είναι:

• Η Βιβλιοθήκη: Θέλοντας να θεμελιώσει γερά τη μελλοντική κοινωνία κτίζει μία Βιβλιοθήκη στη πόλη της Ναυπάκτου, χαρίζοντας έτσι σε κάθε φιλομαθή νέο την ευκαιρία για μόρφωση, που η ζωή στέρησε στον ίδιον. Τα εγκαίνια ανέγερσης του κτιρίου της Βιβλιοθήκης έγιναν την Κυριακή του Θωμά το 1954. Από την ημέρα αυτή η Ναύπακτος μπορεί να υπερηφανεύεται, γιατί ελάχιστες πόλεις της Ελλάδας έχουν τέτοιου είδους ιδρύματα και ακόμη λιγότεροι είναι οι δωρητές τέτοιου είδους. Ο δωρητής ανέλαβε επίσης και την επίπλωση της Βιβλιοθήκης, την οποία παρεχώρησε στο Υπουργείο Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων για την παραπέρα λειτουργία της.
• Αίθουσα πολιτιστικών εκδηλώσεων: χωρητικότητας 300 θέσεων, όπου γίνονται όλες οι πνευματικές εκδηλώσεις της πόλης. Σήμερα στο χώρο αυτό στεγάζεται και η Φιλαρμονική Ναυπάκτου, η οποία ιδρύθηκε, οργανώθηκε, εξοπλίσθηκε με μουσικά όργανα, με χρήματα του Δ. Παπαχαραλάμπους.
• Στάδιο: Ο δωρητής διέθεσε χρήματα για την αγορά του χώρου και την ανέγερση ενός σύγχρονου σταδίου με κερκίδες, γυμναστήριο και άλλους βοηθητικούς χώρους.
• Ακόμη θέσπισε υποτροφίες για μαθητές του Γυμνασίου Ναυπάκτου από τους τόκους ειδικής κατάθεσης στη Τράπεζα Ελλάδας, την προικοδότηση εξήντα απόρων κοριτσιών, την τακτική επιχορήγηση της Φιλαρμονικής, της Φιλοπτώχου Αδελφότητας Ναυπάκτου, της Μητρόπολης Ναυπακτίας και του Ελληνοαμερικάνικου Συνδέσμου Ναυπάκτου.

Ο Παπαχαραλάμπους ανήκε στη κατηγορία των ελάχιστων ανθρώπων, που το χρήμα δεν του επέφερε καμιά αλλαγή στο χαρακτήρα του. Παρέμεινε πάντα απλός, γεμάτος ανθρωπιά και καλοσύνη, το χρήμα δεν το θεώρησε σαν μέσο για μάταιες ατομικές επιδιώξεις, αλλά σαν μέσο για κοινωφελή έργα και συλλογική ανέλιξη. Αν οι Δημόσιες Υπηρεσίες και μερικά από τα άτομα που παρεμβλήθηκαν στην διεκπεραίωση του έργου του μεγάλου ευεργέτη προσαρμόζονταν στο πνεύμα της προσφοράς του, τότε τα τελικά αποτελέσματα θα ήταν ασύγκριτα καλύτερα. Το 1960 ήρθε στην Ελλάδα για να επιμεληθεί ο ίδιος τη κατοχύρωση και επιβίωση των έργων του. Ευτύχησε τα τελευταία χρόνια της ζωής του να δει τη Βιβλιοθήκη γεμάτη από νεαρά άτομα που διψούσαν για μόρφωση και τρέχανε να συμπληρώσουν τις γνώσεις των φτωχών και σχεδόν ανύπαρκτων σχολικών βιβλίων τους.

Η πολιτεία τίμησε τον Παπαχαραλάμπους ανακηρύσσοντάς τον με Βασιλικό Διάταγμα Εθνικό Ευεργέτη. Η πόλη της Ναυπάκτου έδωσε το όνομά του σε κεντρική της πλατεία κι οδό και ανέγειρε προτομή του στην ομώνυμη πλατεία. Τον Αύγουστο του 1961 πέθανε ανάμεσα στους συμπολίτες του.